De glooiende heuvels van het Umbrisch-Toscaanse landschap, met prachtig uitzicht op het meer, zijn bezaaid met ontelbare oude dorpjes en stadjes die rijk bedeeld zijn met historie, kunst en cultuur, en die dit gebied zijn speciale aantrekkingskracht geven. Door de eeuwen heen hebben hier vele belangrijke gebeurtenissen plaats gevonden en zijn er vele grote personages geboren.
De Etrusken vestigden zich in dit gebied tussen de 10de en 8ste eeuw BC, de getuigenis van hun vestigingen zijn tot op heden te vinden, beginnend met Chiusi, zuid/west van het Trasimeno meer. Tegen het einde van de 5de eeuw BC heerste de Etruskische koning Porsenna hier, beroemd voor de belegering van de reeds machtige stad Rome. Het archeologische museum in Chiusi bezit vele Etrukisch/Romeinse voorwerpen en het bijzondere Porsenna labyrint is nog steeds te bezoeken. Gaande van Chiusi naar het Meer en dan noordwaarts in de voetstappen van de pre-Romeinse beschaving, komt u bij de stad Perugia, een van de eerste van de twaalf Etruskische steden. De stad is nog op vele plaatsen omringd door oude Etruskische muren, stadspoorten en andere structuren: de Etruskische stadspoort, de Marzia poort en de Etruskische put. Buiten de stad kunt u de ondergrondse tombe van de Volumni in Ponte San Giovanni bezoeken, de grootste en belangrijkste necropolis in de omstreken van Perugia en werkelijk indrukwekkend..
Van Perugia weer naar het meer gaande komt u langs Corciano, Magione, Passignano en Tuoro. De Etrusken hebben hun sporen achter gelaten op de heuvels om het Meer, zoals de vele fascinerende religieuze voorwerpen, die daar gevonden zijn, getuigen; velen hiervan bevinden zich nu in de archealogische musea in Perugia en Corciano. Voor de Etrusken was het Trasimeno meer heel belangrijk als verbinding tussen Cortona, Perugia en Chiusi en er bevonden zich kleine nederzettingen waarvan heden de urnen getuigen. Huizen en kerken zijn over de oude Etruskische cultplaatsen heen gebouwd en zijn nog heden zichtbaar. Een goed voorbeeld is de kerk van Santa Maria Ancaelle in Sant´Arcangelo te Magione. De platte en vruchtbare grond rondom Castiglione del Lago is de plek waar de belangrijkste voorwerpen zijn gevonden.
In de Romeinse tijd werd het Trasimeno gebied een belangrijk militair en economisch centrum vanwege zijn landbouw en de rijkdom van het meer, niet alleen de visvangst Er werden wachttorens gebouwd in Passignano (de originele nucleus van het Castello Monte Ruffiano), burchten en villa’s (b.v. de onlangs ontdekte ruïnes van een romeinse villa in Quarantaia). In die tijd speelde ook Tuoro, ten noorden van het meer, een belangrijke rol in de romeinse geschiedenis vanwege de Trasimeno Veldslag: hier speelde zich de meest onverwachte overwinning af, behaald door het Carthaagse leger onder generaal Hannibal op het Romeinse leger gedurende de 2de Punische oorlog.
